اهمیت سلنیوم و ویتامین E در تغذیه دام

کمبود ویتامین E و سلنیوم یک مسئله کلیدی در گاو است.

محققان دریافته اند که 97 درصد گاوها در اوایل شیردهی دچار عدم تعادل ویتامین E در هنگام زایمان هستند.

علوفه‌ها اغلب ممکن است به دلیل سطح سلنیوم موجود در خاک، سلنیوم کمی داشته باشند، و ویتامین E در علوفه  بلافاصله پس از بریدن کاهش می‌یابد. علوفه بسته بندی شده می توانند 20 تا 80 درصد ویتامین E کمتری نسبت به علف تازه داشته باشند که اهمیت مکمل های آنتی اکسیدانی را برجسته می کند. سطوح پایین این اجزای غذایی حیاتی حیوان را بیشتر در معرض خطر ابتلا به تنش اکسیداتیو قرار می دهد.

سلنیوم و ویتامین E هر دو آنتی اکسیدان های حیاتی هستند که برای سلامتی حیوانات اهمیت دارند، به ویژه در دوره های زایش، شیردهی و خشک شدن. عدم تعادل آنتی اکسیدان ها منجر به شروع ضعیف زندگی برای گوساله می شود که ممکن است همه چیز مورد نیاز خود را از آغوز دریافت نکند. مکمل با آنتی اکسیدان های سلنیوم و ویتامین E از عملکرد سیستم ایمنی حمایت می کند و همچنین به تنظیم هورمون های تیروئید که در باروری و تولید مثل نقش دارند کمک می کند.

ویتامین E و سلنیوم همچنین به بهینه سازی چرخه فحلی کمک می کنند، بنابراین می توانند فواصل زایش را بهبود بخشند و همچنین از جنین در برابر تنش اکسیداتیو در مراحل حیاتی رشد آن محافظت می کنند. آنتی اکسیدان ها به محافظت از سلول ها در برابر اتنش اکسیداتیو کمک می کنند که برای بازیابی در دوره های استرس و زمانی که گوساله ها برای اولین بار در حال رشد هستند، کلیدی است. 

تحقیقات همچنین نشان می دهد که اگر گاوها با ویتامین E مکمل شوند تا 4/9 برابر کمتر احتمال دارد به ورم پستان مبتلا شوند و تعداد سلول های سوماتیک بالایی داشته باشند.

علل کمبود ویتامین E یا سلنیوم چیست؟

جیره های غذایی سرشار از اسیدهای چرب غیر اشباع همچون کنسانتره که معمولاً در فصل زمستان تغذیه می‌شوند، نیاز حیوانات به آنتی‌اکسیدان‌ها را افزایش می‌دهند.

عدم تعادل سلنیوم در جایی که سلنیوم کافی تامین می شود نیز ممکن است رخ دهد، اما از مصرف کامل آن جلوگیری می شود. به عنوان مثال، گوگرد زیاد در جیره می تواند بر فراهمی زیستی سلنیوم تأثیر بگذارد.

در سال‌های اخیر، تولید شیر در حال افزایش بوده است، اما این به قیمت کاهش عملکرد تولیدمثلی بوده است.

تغییرات آب و هوایی و تنش گرمایی بهبودی پس از زایمان را به تاخیر می اندازد و بازگشت گاو به فحلی را دچار اختلال می کند. تغذیه و ویتامین E و سلنویم کافی در جیره می تواند این اثرات را معکوس کرده و عملکرد تولیدمثلی را بهبود بخشد. مکمل آنتی اکسیدان ها به افزایش طول عمر گاوهای گله کمک می کند.

کمبود سلنیوم در گاو:

سلنیوم و ویتامین E نقش مکمل اما مستقلی به عنوان آنتی اکسیدان دارند و عناصر ضروری برای حیوانات هستند. تعدادی از آنتی اکسیدان ها و مواد معدنی کمیاب نقش مهمی در عملکرد سیستم ایمنی دارند و ممکن است بر سلامت گاوهای شیری در دوره انتقال و همچنین رشد و عملکرد ماهیچه ها در گوساله ها تأثیر بگذارند. نیاز به این مکمل ها به سن، مرحله فیزیولوژیکی و گونه بستگی دارد. ویتامین E توسط گیاهان سنتز می شود اما توسط حیوانات سنتز نمی شود. علوفه های گراس به طور معمول حاوی سطوح کافی ویتامین E است، اما علوفه های سرسبز بهاری ممکن است حاوی سطوح بالایی از اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه باشد. هنگامی که توسط حیوان خورده می شود، این اسیدهای چرب بسیار مستعد اکسیداسیون هستند. محصولات علوفه ای مانند کلزا یا کلم پیچ منبع خوبی از ویتامین E هستند.

علائم بالینی کمبود سلنیوم و ویتامین E

کمبود سلنیوم در گوساله ها:

دیستروفی عضلانی تحت حاد که به عنوان بیماری عضله سفید نیز شناخته می شود، شایع ترین شکل کمبود سلنیوم در گوساله ها است. بین 10 تا 40 درصد حیوانات در اثر این بیماری می میرند. علائم به عضلات تحت تأثیر بستگی دارد. گوساله ممکن است روی ساق پا بایستد و سفت حرکت کند. ضعیف است و تمایلی به حرکت ندارد. با این حال، گوساله کاملاً هوشیار است و اشتها، دما و تعداد تنفس طبیعی دارد، اگرچه ممکن است ضربان قلب افزایش یابد. در برخی موارد، عضلات آسیب دیده در هنگام لمس متورم و سفت می شوند.

در دیستروفی عضلانی حاد، ساق پا کدر می شود و در حالت خوابیده به پهلو قرار می گیرد. اغلب در بهار زمانی که گوساله‌ها به چرا می‌روند رخ می‌دهد. دیسترس تنفسی وجود دارد و ضربان قلب افزایش یافته است، اما درجه حرارت طبیعی است. گوساله کاملا هوشیار است. اکثر موارد در عرض 6-18 ساعت می میرند. شرایط آب و هوایی نامطلوب، ورزش و استرس همگی ممکن است گوساله ها را مستعد میوپاتی یا ماهیچه عصبی حاد کنند. 

سایر علائم کمبود سلنیوم در گوساله ها:

• تاخیر در رشد قبل و بعد از شیر گرفتن
• ممکن است دچار کم خونی هاینز بادی شود
• افزایش حساسیت به بیماری های عفونی
• احتمال ایجاد اسکلتی مزمن و ضعیف شدن عضلات قلب (میوپاتی قلبی). این ممکن است در فصل زمستان که دام در حال خوردن علوفه های نگهداری شده است باشد.

در مورد سندرم مرگ ناگهانی، گوساله ای که ظاهری کاملاً سالم دارد ممکن است به طور ناگهانی در حین یا مدت کوتاهی پس از تغذیه از بین برود. در پس از مرگ، علائم مشخصی از رگه های سفید در عضلات دیده می شود که ناشی از فیبروز بدنبال آسیب عضلانی است.

کمبود سلنیوم در گاوهای بالغ:

تشخیص علائم بالینی کمبود سلنیوم/ویتامین E در گاوهای بالغ دشوارتر است. با این حال، گاوهای بالغ با کمبود سلنیوم/ویتامین E ممکن است احتمال بیشتری برای حفظ جفت داشته باشند، زایمان غیرطبیعی داشته باشند و بیشتر مستعد ابتلا به جفت ماندگی، متریت و تخمدان‌های کیستیک باشند. کمبود سلنیوم با تب شیر نیز مرتبط است.

جابه جایی شیردان به سمت چپ در گاوهای شیری اوایل شیردهی، افزایش خطر ناباروری، افزایش خطر ابتلا به ورم پستان تحت بالینی نیز از علائم دیگر کمبود سلنویم و ویتامین E در گاوهای شیری می باشد.

مسمویت با سلنیوم در حیوانات با بروز علائم عصبی و عضلانی که به آن بیماری قلیایی یا تلوتلو خوردن کور می نامند شناخته شده است. اختلال در بینایی، تغذیه ضعیف، ریزش مو، فرسایش مفاصل و کم خونی از دیگر علائم این بیماری می باشد.