اهمیت مصرف آب و کیفیت آن در پرورش دام

بسیاری از اوقات اهمیت آب برای گاوهای پرواری نادیده گرفته می شود. جیره‌ها از نظر کربوهیدرات (انرژی)، پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی متعادل هستند تا گاوها بتوانند به سطح مطلوبی از عملکرد دست یابند. اما گاوها نیاز به آب نیز دارند. عملکرد حیوانات می تواند تحت تاثیر مصرف آب باشد. 

در شرایط محدودیت مصرف آب، حیوان ممکن است ادرار خود را با جذب مجدد آب بیشتر از حد معمول، غلیظ کند. در حالی که این ظرفیت برای غلظت ادرار محدود است، می تواند نیاز آب را کاهش دهد.

هنگامی که یک حیوان از جیره غذایی سرشار از پروتئین یا نمک یا جیره غذایی حاوی مواد دارای اثر ادرارآور استفاده می کند، دفع ادرار افزایش می یابد و نیاز به آب افزایش می یابد. 

مقدار آب از دست رفته از طریق تبخیر از پوست یا ریه ها مهم است و در برخی موارد حتی ممکن است از مقداری که در ادرار از دست می رود بیشتر باشد. اگر دمای محیط و/یا فعالیت بدنی افزایش یابد، هدر رفت آب از طریق تبخیر و تعریق افزایش می یابد.

اهمیت آب آشامیدنی برای دام های شیری

آب مورد نیاز برای:

• هضم خوراک و علوفه.
• توزیع مواد مغذی جذب شده به اندام های مختلف.
• دفع عناصر نامطلوب و سمی از طریق ادرار.
• حفظ دمای بدن.

به طور معمول، یک حیوان سالم بالغ روزانه به 75 تا 80 لیتر آب نیاز دارد.

از آنجایی که شیر حاوی حدود 85 درصد آب است، به ازای هر لیتر شیر تولیدی، دو و نیم لیتر آب لازم است.

هنگام در نظر گرفتن اهمیت آب در جیره گاوهای شیرده، باید به یاد داشته باشیم که شیر 87 درصد آب است و مصرف آن با تولید شیر و مصرف خوراک ارتباط مستقیم دارد. آب همچنین بین 55 تا 70 درصد وزن بدن گاو شیرده را بسته به مرحله شیردهی تشکیل می دهد.

یک گاو شیرده بسته به اندازه، تولید شیر، ماده خشک مصرفی، رطوبت خوراک، دما و رطوبت محیط، فعالیت روزانه، کیفیت و در دسترس بودن آب آشامیدنی، میزان آبی که در روز می‌نوشد، متفاوت است. در طول دوره های تنش گرمایی، آب به خنک شدن گاو نیز کمک می کند.

عوامل موثر بر احتیاجات آب

از آنجایی که خوراک خود حاوی مقداری آب است و اکسید شدن برخی مواد مغذی در خوراک باعث تولید آب می شود، بنابراین نباید تمام آب مورد نیاز به عنوان آب آشامیدنی تامین شود. علوفه هایی مانند سیلاژها، مرتع معمولاً دارای رطوبت بالایی هستند، در حالی که غلات و یونجه کم آب هستند. هنگامی که گاو از خوراک های پر آب استفاده می کند، مصرف آب کاهش می یابد. خوراک های پرانرژی در مقایسه با خوراک های کم انرژی، آب متابولیک بیشتری تولید می کنند. 

نیاز به آب تحت تأثیر دمای محیط، نوع دام و وزن دام است. با افزایش دما نیاز به آب افزایش می یابد. 

نیاز روزانه به آب به ترتیب در گاوهای شیرده بیشتر از گاوهای غیر شیرده و در گاو نر بیشتر از گاوهای غیر شیرده است و این تابع وزن دام است. با سنگین شدن گاوها، مصرف روزانه آب افزایش می یابد.

به یاد داشته باشید، مقداری از آب از خوراکی که آنها می خورند و/یا علف گیاهی که محتوای آب بالایی دارد، به دست می آید. همچنین برای گوساله شیرده، بخشی از آب مورد نیاز روزانه از شیر تامین می شود.

عوامل موثر بر کیفیت آب

هنگام ارزیابی کیفیت آب، بو و طعم، خواص فیزیکی (pH، کل مواد جامد محلول (TDS)، کل اکسیژن محلول و سختی آب)، وجود مواد شیمیایی سمی، وجود هرگونه مواد معدنی (نیترات، سولفات سدیم و آهن) و وجود باکتری در نظر گرفته شود. نیترات ها، سولفات ها و جلبک های سبز آبی می توانند بر کیفیت آب تأثیر بگذارند.

آب های راکد، دریاچه ها و برکه ها محیط های ایده آلی برای رشد جلبک های سبز آبی هستند که می توانند برای گاو سمی باشند. علائم مسمومیت با جلبک سبز آبی عبارتند از اسهال، استفراغ، تنفس سخت، تشنج و احتمالاً مرگ.

مشکلات دیگری که ممکن است با آب پیدا کنیم عبارتند از PH بالا یا پایین، یا سطوح بیش از حد سولفات، سولفید هیدروژن، آهن و منیزیم در آب است. در بسیاری از مواقع این مواد موجود در آب باعث ایجاد «طعم نامطبوع» در آب شده  و بر مصرف آب تأثیر می‌گذارند.

نتیجه

حیوان باید به طور شبانه روزی به آب آشامیدنی تمیز دسترسی داشته باشد. بنابراین، تامین آب تمیز، تازه و کافی همیشه یک هدف برای تولید کننده دام است. تولیدکنندگان باید شیوه های مدیریتی را اتخاذ کنند که تأثیر منفی بر کیفیت آب نداشته باشد.